Zie jij de boom, of de ruimte tussen de bomen?

“In mijn vorige column beschreef ik mijn mentale voorbereiding op mijn chemokuur. Het vinden van een doel was voor mij essentieel. Het gaf me dat kleine beetje controle: wat mij ook zou overkomen, ik wist in elk geval waarnaar ik op weg was. Dat hielp mij accepteren dat het even ‘heel erg k’ zou zijn, waarna de weg omhoog zou gaan en het enkel beter kon worden. Mijn zoon - een geschiedenisstudent - belde mij tijdens mijn derde chemokuur. Hij zat in zijn studentenkamer te klagen over de lockdown: geen sportschool, niet uit kunnen gaan, nauwelijks vrienden kunnen zien, studie was saai, en hij vreesde een saaie baan als leraar als gevolg van zijn studiekeuze. Ik antwoordde hem dat hij zijn saaie baan aan het creëren was, juíst door daar zo over na te denken.

“Als je steeds naar de bomen kijkt, dan ontwijk je er wellicht een paar, maar uiteindelijk knal je er tegen een op.”

Ik vroeg hem of hij wist waarom diepe-sneeuw-skiërs in de bossen nooit tegen een boom opbotsen? Zij kijken namelijk niet naar de bomen, maar naar de ruimte tussen de bomen. Als je steeds naar de bomen kijkt, dan ontwijk je er wellicht een paar, maar uiteindelijk knal je er tegen een op. Omdat je reageert op alle obstakels, in plaats van te koersen op een doel. Ik schetste vervolgens mijn situatie: ik lig in het ziekenhuis, 18 uur per dag met een naald in mijn arm die gif in mijn bloedbaan brengt. Ik voel me beroerd, vecht me door de maaltijden, misselijkheid en smaakverandering heen. Maar ik zie enkel licht en ruimte tussen de bomen. Jij bent gezond en veilig, hebt een dak boven je hoofd, kan eten en drinken wat je wilt, maar ziet nu een boom die wellicht over 5 jaar ergens in de buurt van je weg staat, en je koerst daar nu recht op af?! Het kwartje viel snel. Met andere woorden, als je niet weet wat je wilt, als je geen doel of richting hebt, dan riskeer je enkel bomen te zien. Daar dan tegenop knallen is karma, dat doe je zelf. Omgekeerd kun je - door juist de ruimte tussen de bomen te zien - je kansen vergroten en risico’s verkleinen. Ook dat is karma: want het overkomt je niet, je dóet het. Het vraagt een andere manier van kijken, denken, van mentaliteit: vanuit de yin (het donker) de yang (het licht) blijven zoeken en zien en daarop af koersen.

“Verzet je daarom niet tegen wat je overkomt, maar zoek mogelijkheden in de beperkingen. Ik stelde mezelf de vraag: wat wordt jouw geluk bij dit ongeluk?”

Verzet je daarom niet tegen wat je overkomt, maar zoek mogelijkheden in de beperkingen. Ik stelde mezelf de vraag: wat wordt jouw geluk bij dit ongeluk? Wat betekent chemo voor de rest van je leven? Wat ga je doen met al die dingen die je al lang geleden had willen doen, maar waar je nooit aan toe kwam, je wensen, je passies? Wat ga je doen met al die dingen waar je eigenlijk weinig zin in had maar telkens toch doet? Waar ga je mee stoppen, wat ga je starten? Wat is écht belangrijk voor je, David? Hét moment om eens te stoppen met het wegredeneren van mijn onderbuikgevoel en eens serieus te prioriteren. Op deze manier gaf ik mijn kanker, mijn metastase, een betekenis. Het ‘licht tussen de bomen’ motiveerde mij door de ellende heen te slaan. Ik wist waar ik naartoe wilde, ik wist waarvoor ik het deed.”