Column David Röell
David kreeg de diagnose zaadbalkanker toen hij trainde voor een Ultra Trail. Dat hij later ook nog chemotherapie nodig had, was een flinke domper. Maar hij herstelde opzienbarend snel van de behandeling en liep kort daarna de 150km Ultra Trail Monte Rosa (UTMR). Hoe hij dat aanpakte deelt hij elke maand in een column.
“Ik ben geen arts en mijn ‘herstelexperiment’ betreft slechts een empirisch bewijs. Je zal mij ook niet horen zeggen dat je altijd op je oude niveau zal kunnen terugkomen; mijn geluk was dat ik een goed behandelbare vorm van kanker had die in een relatief vroeg stadium ontdekt werd. Dat is niet iedereen gegeven. Maar dat ik heb laten zien dat je heel veel sneller kan herstellen dan de huidige norm van ~1 jaar voor mijn type chemotherapie, dat zegt toch wel wat. Ik hoop hier veel patiënten mee te kunnen inspireren.”
Vullen of voeden?
Na de verwijdering van mijn tumor in 2019 ben ik mijn koolhydraatinname gaan verminderen. Ik heb de koolhydraten vervangen door extra groenten en gezonde vetten (olijfolie, avocado, vis, kokosyoghurt, noten en zaden, boter, et cetera). Met andere woorden: stoppen met vullen, starten met voeden.
“Ik hoorde lotgenoten wit brood met hagelslag bestellen. Ook daar zit helemaal niets in.”
Aardappels, pasta en rijst heb ik voor tachtig procent uit mijn dieet gehaald. In plaats daarvan nam ik een tweede, derde of vierde groente, deze hebben zoveel meer voedingswaarde! Door rijk stapelen met humus, avocado, tomaat, haring, eitje, mozzarella, kaas, ham of sla werd brood een smaakmaker in plaats van maagvulling. Het resultaat was verassend: meer energie en minder ‘wattenhoofd’ (brain fog). Ik werd scherper en creatiever, mijn hersens werkten sneller. Dat was niet direct, pas na enkele maanden merkte ik het verschil. Het werd ook steeds makkelijker om aanbiedingen (bijna altijd zoet + vet) links te laten liggen.
Ik deed ook interessante inzichten op in die tijd. Wist je bijvoorbeeld dat ons DNA nog altijd voor maar liefst 99% hetzelfde is als dat van de chimpansee? En dat terwijl de mens zich ongeveer 6 miljoen jaar geleden van onze gezamenlijke voorouder begon weg te ontwikkelen. Al zijn de uiterlijke (en innerlijke) verschillen aanzienlijk, genetisch zijn we dus nog bijna hetzelfde. We veranderen maar héél langzaam. De eerste homo sapiens, de moderne mens, ontstond tussen de 150.000 en 280.000 jaar geleden. Brood bestaat echter pas 10.000 jaar, de ‘koolhydratenrevolutie’ is pas van de laatste 100 jaar. Mijn vraag is dan of ons gestel daarop wel goed is aangepast. Of gooien we eigenlijk een teveel aan benzine in de dieselmotor? Mierzoete smoothies
Ik vond de ziekenhuisvoeding tijdens de chemotherapie dan ook bijzonder. Bij elke koffieronde - zo’n vijf per dag - werd gevraagd: wil je een muffin, gevulde koek of stroopwafel erbij? Daarnaast kon je rond het einde van de ochtend nog pannenkoeken en/of poffertjes bestellen en in de middag bittergarnituur. Aan smoothies was extra suiker toegevoegd, mierzoet. In de havermout zat al standaard tien procent suiker. Heel veel koolhydraatrijke producten werden aangeboden. Allemaal lief bedoeld, maar een patiënt help je er niet echt mee. Het is algemeen bekend dat het mediterraanse dieet (een van) de meest gezonde is. Maar waarom heb ik in die drie maanden in het ziekenhuis dan geen spat olijfolie, avocado, paprika, kruiden, feta of mozzarella gezien? Rood en blauw fruit (rijk aan antioxidanten en laag in suiker) werd ook niet aangeboden, afgezien van die mierzoete smoothie.
Bij de lunch hoorde ik mijn lotgenoten vervolgens bijvoorbeeld witbrood met hagelslag bestellen. Dat vond ik opmerkelijk, want ook daar zit helemaal niets in. Je voedt jezelf met brandstoffen, terwijl je de hele dag weinig doet. Je ligt tenslotte maar te liggen. Je lijf wordt gesloopt en moet herstellen, maar het aanbod in bouwstoffen (eiwitten, goede vetten en groenten, rijk aan micronutriënten) was veel te beperkt. Juist bouwstoffen in combinatie met (lichte) krachtoefeningen zijn goed voor spierbehoud en dus voor je herstel. Van brandstoffen eten en niet bewegen blijf je weliswaar op gewicht, maar je ruilt je spieren in voor vetrollen.
“Mijn uitgangspunt is dat 'ongezond' eten geen probleem is, een ongezonde balans is dat wel."
Kamperen in het ziekenhuis Ik loste dit ‘probleem’ op door me weer eens flink eigenwijs op te stellen. ‘Kom je weer kamperen, David?’, grapte het geïnteresseerde verplegend personeel als ik met mijn kar met eetkist en yoga-mat aan kwam zetten en daarnaast ook de ijskast op de afdeling voor één derde vulde met gezonde etenswaren. Vervolgens koos ik de gezonde dingen uit het ziekenhuismenu en vulde dat aan met mijn eigen favorieten. Als het eten door de misselijkheid en smaakverlies écht niet meer ging, dan nam ook ik een pannenkoek. Maar dan liefst niet met stroop, jam of suiker: beter dik besmeerd met pindakaas en pure chocola. De muffins, stroopwafels en gevulde koeken heb ik aan me voorbij laten gaan.
Eet ik dan nooit meer een stroopwafel of pizza? Natuurlijk wel! Mijn uitgangspunt is dat ‘ongezond’ eten geen probleem is, een ongezonde balans is dat wel. Als ik minder gezond heb gegeten dan compenseer ik dat daarna met meer gezond eten en/of bewegen. Door de 80/20 vuistregel kan ik ook écht genieten van een pizza. En wie denkt dat ik dan voor tachtig procent veel wortels en groenvoer aan het knagen ben, heeft het mis. Want ook de gezonde tachtig procent is smullen, een kwestie van creativiteit.
In zijn volgende column legt David uit waarom het eten van veel koolhydraten tijdens chemotherapie niet zo’n goed idee is, en waarom je de zogenaamde. ‘snelle’ koolhydraten beter helemaal kunt vermijden. Heb je vragen, stel ze via info@zaadbalkanker.nl.