Slikken, smeren of injecteren?
Wat je moet weten over testosterontoediening
Over testosteron komen regelmatig vragen binnen bij de stichting. Via het forum, de mail en de Facebook-chat uitten zaadbalkankerpatiënten hun zorgen en onzekerheden over de voor- en nadelen van het middel dat ze dagelijks op hun lichaam smeren. Ze willen weten of injecteren ook een optie is en waarom dat soms wordt afgeraden. Adviesraad lid Tycho Lock geeft een hormooncollege. Daarnaast reageerden twee ervaringsdeskundigen op de Facebook-oproep over het gebruik van testosteron.
Slikken, smeren of injecteren?
Wat je moet weten over testosterontoediening
Over testosteron komen regelmatig vragen binnen bij de stichting. Via het forum, de mail en de Facebook-chat uitten zaadbalkankerpatiënten hun zorgen en onzekerheden over de voor- en nadelen van het middel dat ze dagelijks op hun lichaam smeren. Ze willen weten of injecteren ook een optie is en waarom dat soms wordt afgeraden. Adviesraad lid Tycho Lock geeft een hormooncollege. Daarnaast reageerden twee ervaringsdeskundigen op de Facebook-oproep over het gebruik van testosteron.
Feit of fabel?
Hormooncollege door uroloog/androloog Tycho Lock
Tussen je 25e en 75e lever je een derde of meer van je testosterongehalte in.
“Dat is waar, maar dat gaat gelukkig heel langzaam over het algemeen. Wat ik wel zorgelijk vind, is dat 20 procent van de mannen van 50+, zonder dat ze dat weten een te laag testosteron hebben. Dat is 1 op 5. Op leeftijd van 80 is dat 50%, maar dan vinden we dat opeens ‘normaal’.”
Een vitale man heeft een ochtenderectie
“Veel mannen denken dat als ze geen ochtenderectie meer voelen, dat ie helemaal stuk is. De waarheid? Tijdens de slaapcyclus heb je meerdere REM-slaapfases. Meestal heb je in elke REM-slaap een of meer erecties. De man ervaart deze niet. Als in de ochtend de wekker midden in je REM-slaap gaat, heb je dus een ochtenderectie. Word je op een ander moment wakker, dan heb je dat dus niet. Maar is er dus niets aan de hand. Dit soort dingen staat nooit in de krant. Ook als ik dit aan huisartsen vertel, weten velen dat niet. Soms is er ’s morgens een ochtenderectie en een volle blaas. Het ledigen van de blaas lost het probleem op.”
Aan testosteronsuppletie zit je (in principe) levenslang vast
“Als mannen een laag testosteronniveau hebben en je gaat testosteron geven, dan moet je dat levenslang doen, want je lichaam stopt met de eigen testosteron-aanmaak. De testikels kunnen licht schrompelen. Gelukkig zijn we in Nederland redelijk alert op de uitgifte van testosteron. Anders dan op recept, is het verboden. Echter in de sportschool lijkt het makkelijk verkrijgbaar. ‘Maar dan train ik wat makkelijker’, wordt gezegd. Het betekent wel dat je je eigen aanmaak aantast. Dan nemen ze vervolgens een pilletje om dat weer op gang te krijgen. Hoe gek kun je zijn?”
Ook vrouwen hebben testosteron
“Zonder testosteron hebben vrouwen weinig tot geen libido. Gemiddeld heeft de vrouw een honderdste tot een duizendste van de hoeveelheid die de man heeft. Dat is voldoende voor haar libido.”
Het maakt niet uit waar je testosterongel smeert…
“Onzin! Elke huid is anders en zal de gel anders opnemen. Maar smeer niet op de behaarde gedeelten. Bovenarmen en schouders hebben de voorkeur. Bij voorkeur wat wisselen om de alcohol (nodig voor de verdamping) zo min mogelijk de huid te laten uitdrogen/irriteren. Smeert je vrouwelijke partner de gel op je schouders, dan moet ze dat wel met een handschoen aan doen. Niet dat er meteen een snor gaat groeien, maar ze kan wel 'uitdagender' worden.”
Tijdens de testosteronpiek, is het beste moment voor seks
“Mensen denken: is de testosteronpiek in de ochtend hoog? Dan is dat het beste moment voor seks. Toch is dat helemaal niet nodig. Want veel mannen hebben er helemaal geen ‘last’ van dat die piek in de ochtend is. Uit onderzoek blijkt dat de meeste mannen van alle leeftijden seks hebben in de avond of nacht.”
Het ‘vrije’ testosteron is bij de man het belangrijkste, dat is het werkzame deel
“Het grootste deel van het testosteron is gebonden aan albumine en SHBG. Alleen de vrije fractie is het werkzame deel. Met het ouder worden stijgt het SHBG-gehalte en daalt het totale testosteron. Dus een ‘dubbele’ daling werkzame deel testosteron!”
Mannen die veel reizen raken ‘out of shape’ door tijdverschil
“Rond 8 uur in de ochtend is de testosteronpiek. Veel mannen weten dat niet, maar in de loop van de dag gaat het niveau omlaag en in loop van de nacht weer omhoog. Reis je bijvoorbeeld naar Australië, dan wordt je slaap-waakritme in de war gebracht, maar ook je testosteronaanmaak is van de rel. Soms zijn mannen die veel reizen een hele week ‘out of shape’. Dat heeft dus echt niet alleen met tijdverschil te maken.”
Testosteronsuppletie is funest voor de vruchtbaarheid
“Mannen van wie het zaad in een analyse wordt aangemerkt als 'slecht zaad' en die ook een te laag testosteron blijken te hebben, kun je helpen met clomifeen. Dit medicament remt de terugkoppeling naar de hypofyse. Daardoor stimuleren de hypofysehormonen LH/FSH maximaal om de bal(len) testosteron en zaadcellen te laten produceren. Uitwendig gegeven testosteron zou beide processen ernstig remmen.”
Van testosteron word je slimmer
“Nee, maar ook zeker niet dommer. Het hormoon haalt wel een bepaalde scherpte in je naar boven. Als een middelbare schooljongen bijvoorbeeld wordt geopereerd aan teelbalkanker, dan kan dat effect hebben op zijn prestaties. Ook kunnen depressieve gevoelens de kop op steken. Datzelfde geldt voor mannen die ouder worden. Dan daalt hun testosteronlevel en kunnen ze de scherpte gaan missen om hun werk goed uit te blijven voeren.”
Wat heeft invloed op het testosteronniveau*?
- Tijdstip van de dag (meten tijdens de piek in de ochtend( 6-9 uur), eind van de middag heeft dat geen zin)
- Ziek zijn, infectie (2 dagen koorts > Kwaliteit van zaad acuut dramatisch minder
- Aan SHBG zit het meeste testosteron gebonden. Het verhoogt als we ouder worden, daardoor minder vrij testosteron.
- Alcohol (in tegenstelling tot wat sommigen denken)
- Regelmatig seks hebben (kan een boost geven)
(*) dit kan per individu verschillen
Testosteron zorgt voor:
- erectievaardigheid
- botopbouw
- spieropbouw
- het scherpe randje aan het intellectueel functioneren
- en is van belang voor het libido
Soorten testosteronsuppletie
Gel
Androgel > kan via gel in zakje en gel uit een pompje. Tostran > veel voorgeschreven, nauwkeurig te doseren via pompje. Testavan > net nieuw op de markt. Testim > 10-20% van de vrouwen vindt Testim stinken. Middel werkt goed, man heeft er geen last van.
Injecties
Sustanon > eens per drie weken een injectie (slechte resultaten) hoogste piek is veel te hoog Nebido > eens per 3-4 maanden injecteren. Heeft stabiele ,niet te hoge bloedwaarden.
Tabletten
Andriol tablet > geef ik nooit meer, niet betrouwbare bloedspiegels.
Orale tabletten zijn er ook. Nadeel is de wisselende bloedwaarden, deels afhankelijk van de voedselinname.
Shared care: Neem de regie in eigen handen
“Vaak is het in het begin echt even zoeken als je testosteron gaat gebruiken. Ook tussentijds aanpassen komt veel voor. Het is bij iedere man anders. Zelf heb ik altijd ook veel plezier tijdens deze consulten, je hoort soms gekke verhalen en bijzondere bijwerkingen. Sommige mannen zijn bang van naalden. Dan is Nebido geen goed idee. Andere mannen vinden een halfuurtje slapen heerlijk, dus dan is wachten tot de gel droog is elke dag een crime. Overleg jouw wensen met je arts. En zorg dat je goede begeleiding krijgt. Bij voorkeur steeds dezelfde persoon die voor een langere tijd met je meekijkt. En daar mag je best volhardend in zijn. Dit ziektebeeld leent zich gewoon niet voor steeds een andere kijk op de zaak. Als je weet wat er in je lichaam gebeurt, dan kom je al een heel eind.”
Tip voor vrouwelijke partners
“Probeer af en toe in de schoenen van de man te staan. Let op signalen als vermoeidheid en depressiviteit. Zeker na zaadbalkanker kunnen er testosteronproblemen ontstaan. Maar ook als je man dat niet heeft gehad, kan zijn gedrag in de loop der jaren veranderen door de afname van testosteron. Maar weinig huisartsen denken hier aan.”